भारतीय वायुसेनेचे पहिले पंचतारांकित (फाइव स्टार) अधिकारी अर्जन सिंग | Arjan Singh first five star officer of Indian Air Force

भारतीय वायुसेनेचे पहिले पंचतारांकित (फाइव स्टार) अधिकारी अर्जन सिंग -

     मार्शल ऑफ एअर फोर्स अर्जन सिंग यांचा जन्म 15 एप्रिल 1919 रोजी लायलपूर (आताच्या पाकिस्तानमधील फैसलाबाद) येथे झाला होता. वयाच्या 19व्या वर्षी त्यांची आयएएफ कॉलेज क्रेनवल येथे त्यांची प्रशिक्षणार्थी म्हणून निवड झाली. डिसेंबर 1939 मध्ये त्यांना पायलट ऑफिसर म्हणून रॉयल एअर फोर्स मध्ये समाविष्ट करण्यात आले. दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात ब्रह्मदेशातील (म्यानमार) अभियानात नेतृत्व कौशल्यासाठी त्यांना डिस्टिंग्वीश्ड फ्लाईंग क्रॉस (डी.एफ.सी) ने सन्मानित करण्यात आले. 

Marshal of the Indian Air Force Arjan singh

पहिल्या स्वातंत्र्यदिनी मिळालेली संधी -

     जेव्हा भारत स्वतंत्र झाला त्या दिवशी म्हणजेच 15 ऑगस्ट 1947 रोजी दिल्लीच्या लाल किल्ल्यावर 100 पेक्षा अधिक विमानांनी उड्डाण करत हवाई प्रात्यक्षिके केली. या संपूर्ण पथकाचे नेतृत्व अर्जन सिंग यांनी केले होते. 1 ऑगस्ट 1964 साली वयाच्या केवळ 40 व्या वर्षी त्यांनी एअर मार्शल म्हणून भारतीय हवाई दलाचा कार्यकाल सांभाळला होता.

     पाकिस्तानने सप्टेंबर 1965 साली जेव्हा ऑपरेशन ग्रँड स्लम सुरू करत अखनुरच्या महत्वाच्या शहराला लक्ष केले तेव्हा त्यांनी आपल्या सैन्याला हवाई दलाचे सहकार्य पुरवण्यासाठी त्यांना संरक्षण कार्यालयात बोलावून विचारण्यात आली की, भारतीय हवाई दल किती लवकर सज्ज होऊ शकेल? यावर अर्जन सिंग यांनी आपल्या चिर परिचित अंदाजात सांगितले साधारण एका तासात आणि खरोखरच भारतीय हवाई दलाने केवळ तासाभरात पाकिस्तानच्या हल्ल्याला चोख उत्तर दिले, एवढेच नाही, तर त्यांच्यावर वरचढही झाले. ज्यामुळे भारतीय सैन्याला या हवाई मदतीमुळे, सामाजिक विजयात मोठे सहकार्य ही मिळाले.

हवाई दलातून सेवानिवृत्त झाल्यावर मिळालेल्या नवीन जबाबदार -

     वर्ष 1965 च्या युद्धात प्रभावी नेतृत्वासाठी त्यांना पद्मविभूषण देऊन सन्मानित करण्यात आले. अर्जन सिंग भारतीय हवाई दलाचे पहिले एअर चीफ मार्शल बनले. जुलै 1969 मध्ये सेवानिवृत्त झाल्यानंतर ते हवाई दलाच्या सुधारणा आणि कल्याणासाठी सातत्याने काम करत होते. त्यांनी 1971 ते 1977 पर्यंत भारताचे राजदूत आणि भारतीय उपयुक्त म्हणून वेगवेगळ्या देशात सेवा दिली आहे. जवळ जवळ एक वर्ष त्यांनी दिल्लीचे नायब राज्यपाल म्हणून काम बघितले.

भारतीय हवाई दलाचे पहिले पंचतारांकित (फाइव स्टार) अधिकारी -

     अर्जन सिंग यांच्या सेवांचा सन्मान म्हणून भारत सरकारने त्यांना जानेवारी 2002 मध्ये मार्शल ऑफ द एअर फोर्स म्हणजे हवाई दलाचे पहिले पंचतारांकित अधिकारी बनवले. भारतीय हवाई दलाने त्यांच्या योगदानाच्या स्मृतीत 2016 मध्ये हवाई दलाच्या स्टेशन पाना गड चे नाव बदलून एअरपोर्ट स्टेशन अर्जन सिंग केले. 16 सप्टेंबर 2017 ला वयाच्या 98 व्या वर्षी त्यांचे निधन झाले.